Aansprakelijkheid als kaderlid

Als centrumleider of kaderlid zijn we niet alleen verantwoordelijk voor een groep jongeren, maar ook voor de gevolgen die kunnen voortvloeien uit onze beslissingen.

Vergeet niet dat we tijdens onze activiteiten gebonden zijn aan een aantal (wettelijke) verplichtingen. Helaas zijn deze niet altijd even duidelijk. Waakzaamheid en voorzichtigheid zijn gouden regels.

Wat is aansprakelijkheid?

Als je 'verantwoordelijk bent voor je daden', dan moet je ook de gevolgen van je handelingen dragen.

Verantwoordelijkheid is een moreel begrip, aansprakelijkheid een juridische term. Maar aansprakelijkheid betekent niet altijd hetzelfde als verantwoordelijkheid. Beide begrippen vallen dus allerminst samen. Zo kan je je verantwoordelijk voelen vor een ongeval zonder dat men jou juridisch iets ten laste kan leggen.

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Als je schade veroorzaakt, ben je verplicht de schade te vergoeden, op voorwaarde echter dat het slachtoofer een vraag tot schadevergoeding instelt en kan aantonen dat de fout als oorzaak van de schade is. Wanneer er schade is zonder dat je een fout begaat of onvoorzichtig bent, hoef je uiteraard geen schadevergoeding te betalen.

Een fout is een verkeerde handeling, die een voorzichtig persoon niet zou stellen omwille van de gevaren, die eraan verbonden zijn.

Elke onvoorzichtigheid, onwetendheid, onbedachtzaamheid, het niet nemen van voorzorgsmaatregelen waaruit schade voorkomt kan als fout beschouwd worden. Maar het zijn vooral de omstandigheden, die bepalen of er een fout werd begaan. Een activiteit kan gevaarlijk zijn door de weersomstandigheden of ongevaarlijk door extra veiligheidsmaatregelen.

De door jouw veroorzaakte schade moet je vergoeden. Er moet wel een causaal verband zijn tussen je fout en de schade. Dit noemt men de burgerrechtelijke aansprakelijkheid.

Ben je als centrumleider aansprakelijk voor een kaderlid of deelnemer?

De centrumleider is eveneens aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door een animator of deelnemer, wanneer hij de supervisie over de activiteit heeft en de schade door iemand van de groep is veroorzaakt op het ogenbik dat hij onder het toezicht van de centrumleider stond. Wanneer een deelnemer schade berokkkent aan een andere deelnemer, dan wordt deze laatste beschouwd als een derde.

Een centrumleider kan echter niet aansprakelijk zijn wanneer iemand nadeel oploopt door eigen onvoorzichtigheid, door een derde, door toeval of door overmacht.

Enkele Voorbeeldjes

• Tijdens het spel zet een animator een moeilijke deelnemer aan de kant, buiten zijn gezichtsveld; die loopt de straat op en er gebeurt een ongeval. De animator is aansprakelijk voor deze nalatigheid en onvoorzichtigheid.
• De medische fiche van een deelnemer vermeldt niet dat hij allergisch is voor salicyzuur. Het kind voelt zich onwel en de verpleegster geeft het een aspirine. De deelnemer klapt in elkaar. De verpleegster maakte echter geen fout. Zonder tegenindicatie mag je immers een licht, alledaags medicijn geven.
• Een animator houdt gedurende een spel waardevol materiaal (brillen, fototoestel...) van de kinderen bij. Deze voorwerpen worden echter gestolen. De animator zal niet aansprakelijk worden gesteld op voorwaarde dat hij de eigendommen bewaard heeft 'alsof het zijn eigen spullen waren'.

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Als we in strijd met het strafrecht handelen zoals een verkeersovertreding of een ander misdrijf, dan volstaat de fout op zich en moeten wij instaan voor de consequenties, ook al is er geen rechtstreekse schade tot gevolg. Ook daden met onopzettelijke slagen en verwondingen tot gevolg zijn strafbare feiten. Elke fout, hoe licht ook, kan een gevolg van gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg zijn. Hier spreken we over strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Kan je als centrumleider veroordeeld worden voor een misdrijf van een kaderlid of deelnemer?

Dit ligt altijd bij de personen in kwestie. Dat geldt ook voor minderjarigen. Strafrechtelijke aansprakelijkheid kan nooit worden overgedragen op Top Vakantie, de centrumleider of de ouders. Strafrechterlijke aansprakelijkheid is ook niet verzekerbaar.

 Enkele voorbeeldjes

• Een minderjarige animator verliest op een bepaald moment zijn geduld met een ongehoorzaam kind. Hij deelt een klap uit (wat trouwens uit den boze is), waardoor het kind gekwetst geraakt. De begeleider beging een zware fout. Hij is daarvoor zelf en alleen aansprakelijk.
• De animator verliest bij het uitstappen uit de trein de greep over een kind, dat daardoor tussen de trein en het perron valt. De vrijwilliger kan worden veroordeeld voor het onopzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel.